Ο ΠΛΗΡΗΣ ΚΟΣΜΟΣ, Η ΥΛΗ & ΤΑ ΚΥΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

   "ΜΕΓΑΛΑ" ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ - ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ !

~ 20 έτη πριν: Είναι απίστευτο, πως μέσα από σκέψεις, οι οποίες έγιναν με το καθημερινό λεξιλόγιο και με την παρα­τήρηση μόνο μέσα στη σκέψη, χωρίς υπολογισμούς και πειράματα, βγαίνουν διαδοχικά λογικές σκέψεις που δίνουν απάντηση εκεί που αποτυγχάνει μια επιστημονική κοινότητα! Λογικές απαντήσεις που η επιστήμη ακόμα αναζητά και ο άσχετος άνθρωπος θα τις χαρακτηρίσει (δικαιολογημένα) τουλάχιστον τρελές. Τα αποσπάσματα που ακολουθούν είναι η μεγαλύτερη πρόκληση της Φιλοσοφίας στην εξειδίκευση και στην Επιστήμη :

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ " Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ "

Το ζήτημα των ορίων και η ενότητα του κόσμου, σε συντομία

Οι πρώτες καθολικές σχέσεις αποτελούν παγκόσμια αξιώματα, μερικές προτάσεις με μαθηματική συνέπεια, οι οποίες προδιαγράφουν τα αναμφισβήτητα θεμέλια της κοσμολογίας¹ και εξαφανίζουν μερικές ανόητες απορίες, ακόμα και θεωρίες οι οποίες στοιχηματίζουν στην ακρίβεια μερικών μαθηματικών υπολογισμών. Μερικές από αυτές τις σχέσεις μεταφέρονται αποσπασμένα και απαριθμούνται με μια προτεραιότητα στη συνέχεια (χωρίς μέριμνα για να διορθωθούν ή να συμπληρωθούν εδώ).

• "Κάθε μέρος του Συμπαντικού Είναι δεν είναι το σύνολο απ' όλες τις στιγμές και εξ ορισμού υπάρχει πάντοτε σε μερική στιγμή και όχι σε μερική άλλη".¹

• "Τα πράγματα είναι άμεσα μέρη μιας πραγματικότητας και αποτελούν ένα κοινό σύνολο".²

• "Τα πράγματα έχουν σχέσεις το ένα με το άλλο, δηλ. αλληλεπιδρούν και επηρεάζονται μεταξύ τους".³

• "Τα πράγματα αλληλεπιδρούν άμεσα και έμμεσα, σε διαφορετικές και στις ίδιες στιγμές, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους".⁴

• "Οι αιτίες και τ' αποτελέσματα είναι τα ίδια τα πράγματα και η συμπεριφορά τους. (...)⁵ Κάθε μέρος της πραγματικότητας είναι μια αιτία μη κοινή για όλα τ' αποτελέσματα και συγχρόνως ένα αποτέλεσμα μη κοινό για όλες τις αιτίες και αλληλενεργεί με τα υπόλοιπα".⁶

• "Η σχέση ή η σύνδεση του μέρους με τη συνολική πραγματικότητα δεν είναι μόνο έμμεση και εξωτερική".⁷

• "Κάθε μέρος της πραγματικότητας διαφέρει πάντοτε άμεσα από το σύνολό της...".⁸

• "Δύο πράγματα χωρίς τίποτε κοινό άμεσα στην ποιότητά τους ή στις σχέσεις τους με τα άλλα, θα ήταν τελείως διαφορετικά, τελείως άσχετα και χωρίς δυνατότητα άμεσου ή έμμεσου επηρεασμού".⁹

• "Όταν λέμε ότι τα πράγματα αλληλοεξαρτώνται εννοούμε, ότι επηρεάζονται διαρκώς ποια και με ποιους τρόπους είναι, από το ποια και με ποιους τρόπους είναι τα υπόλοιπα ή μερικά άλλα".¹⁰

• "Εκεί που υπάρχει μια αλλη­λεπίδραση υπάρχουν πάντοτε τα κοινά γνωρίσματα της αιτίας και του αποτελέσματος".¹¹

• "Τ' αποτελέσματα μιας αιτίας δεν είναι εκείνα μιας άλλης αιτίας και στην πραγματικότητα βρίσκουμε αιτίες, οι οποίες είναι άσχετες από μερικά αποτελέσματα ή έχουν μια αρκετά έμμεση σχέση, την οποία θα μπορούσαν να μην έχουν. Όπως λέμε, υπάρχουν συνδυασμένες πολλές αλυσίδες αιτιότητας".¹²

• "Η ίδια αιτία επάνω σε διαφορετικά πράγματα δεν μπορεί να έχει επακριβώς ή όλες τις ίδιες συνέπειες και σε άμεση ή έμμεση σχέση με την ύπαρξη των άλλων αιτιών μπορούν να προσδιορίζονται διαφορετικά και αντίθετα αποτελέσματα. Η ίδια αιτία μπορεί να προσδιορίσει διαφορετικό αποτέλεσμα και το ίδιο αποτέλεσμα να προσδιοριστεί από διαφορετική αιτία...".¹³

• "Στην πραγματικότητα, κάθε μέρος επηρεάζει και τροποποιεί τα υπόλοιπα, όχι όμως όλα στην ίδια στιγμή".¹⁴

• "Οι επηρεασμοί συνεχίζονται με τρόπους όχι σταθερά προσδιορισμένους, με αλλαγές στην ποιότητα, στη δρα­στηριότητα και στον αλληλοεπηρεασμό των διάμεσων πραγμάτων και έτσι υπάρχουν αποτελέσματα, τα οποία δεν προσδιορίζονται σταθερά από μια και την ίδια αιτία. Με άλλα λόγια, πραγματοποιούνται ή υπάρχουν αποτελέσματα, των οποίων μερικές από τις αιτίες έχουν πάψει να υπάρχουν ή να τα προσδιορίζουν και αντίστροφα: Υπάρχουν αιτίες που δεν αποτελούν τη μόνη ή την πρώτη αρχή για την ύπαρξη μερικών αποτελεσμάτων και ωστόσο αυτές συντελούν-χρησιμεύουν στην ύπαρξη εκείνων, ακόμα και όταν αυτές οι ίδιες δεν υπάρχουν".¹⁵

• "Κάθε λεγόμενη απροσδιοριστία ή το λεγόμενο τυχαίο, στην πραγματικότητα είναι ο ασταθής προσδιορισμός, ο οποίος εξηγείται από την έμμεση (και σχετική) συντελεστικότητα των εξαρτημένων μεταξύ τους μερών της".¹⁶

• "Κανένα πράγμα, το οποίο δεν είναι η επαρκής αιτία του εαυτού του, δεν μπορεί να είναι η μόνη αιτία της ύπαρξης ή της ποιότητας ενός άλλου (...) Ωστόσο, δεν μπορεί να μην είναι αιτία ή να μην επιφέρει κανένα αποτέλεσμα...".¹⁷

• "Η μόνη (ή η επαρκής) αιτία (...) η οποία δεν έχει άλλη αιτία εκτός του εαυτού της, σε αντίθεση με τις μερικές αιτίες, είναι το τέλειο σύνολό τους (συνεπώς και εκείνα μαζί).¹⁸

• "Τα ίδια τα πράγματα είναι μερικές αιτίες στον εαυτό τους, γιατί η ύπαρξή τους είναι σαν ένα μέρος μιας και της ίδιας αυτο-προσδιορισμένης ποιότητας και όχι μόνο ένα εξωτερικό μέρος και γι' αυτό δεν προσδιορίζονται μόνο έμμεσα-εξωτερικά. Η επαρκής αιτία τους δεν είναι μια εξωτερική πρωταρχική ούτε μια εξωτερική τελική αιτία, είναι το άμεσο σύνολό τους, μέρη του οποίου είναι άμεσα".¹⁹

• "Για να υπάρχει αλλη­λεπίδραση (ή διαφορά χρόνου), πρέπει να υπάρχουν πράγματα, τα οποία δεν είναι η επαρκής αιτία του εαυτού τους".²⁰

• "Κάθε πράγμα, εξωτερικά ως προς τα άλλα και ανεξάρτητα από τη στιγμή στην οποία υπάρχει, μπορεί να θεωρηθεί σαν ένα μερικό αποτέλεσμα, στην πραγματοποίηση του οποίου έχουν συντελέσει έμμεσα (και ανέκαθεν) όλα τα υπόλοιπα σαν μερικές αιτίες".²¹

• "Ανεξάρτητα από τη στιγμή στην οποία αρχίζει να υπάρχει το κάθε πράγμα, αυτό έχει επηρεαστεί πιο έμμεσα από το κάθε άλλο και έχει επηρεάσει έμμεσα το κάθε άλλο".²²

• "Όλα τα πράγματα αποτελούν ένα σταθερό σύνολο μέσα στα όρια μιας στιγμής, δεν είναι απειράριθμα, δεν αλληλεπιδρούν με απεριόριστους τρόπους και ο πιο έμμεσος τρόπος που επηρεάζει το ένα το άλλο δεν είναι ατελείωτος".²³

• "Οι πιο έμμεσοι τρόποι αλληλεπίδρασης είναι αυτοί που έχουν γίνει ανέκαθεν. (...) Ποια είναι αυτά τα πιο έμμεσα αποτελέσματα, τα οποία είναι ανέκαθεν προσδιορισμένα στην ποιότητα κάθε πράγματος; Όπως θα αποδειχθεί, αυτά τα κοινά στοιχεία είναι οι κοινοί τρόποι αλληλεπίδρασης, οι οποίοι ονομάζονται ύλη ".²⁴

• "Τα αποτελέσματα από τον πιο έμμεσο αλληλοεπηρεασμό των πραγμάτων, είναι τα πράγματα με τις λιγότερες αλλη­λεπιδράσεις (...)²⁵ αποτελούν τους σταθεροποιημένους τρόπους επηρεασμού, που ονομάζουμε ύλη. (...)²⁶ Τα υλικά στοιχεία είναι οι σταθεροποιημένοι τρόποι, με τους οποίους το Σύμπαν έχει γίνει ανέκαθεν στην ελάχιστη στιγμή του και στην πιο αφηρημένη πραγματικότητα αποτελούν τις απλούστερες ποιότητες πραγμάτων".²⁷

• "Ο πιο έμμεσος τρόπος, με τον οποίο επηρεάζει το ένα πράγμα το άλλο ύστερα από ένα χρονικό διάστημα και διαμέσου όλων των άλλων, πρέπει να είναι κοινός και σταθερά ο ίδιος, να μην υπάρχει πάντοτε ένας άλλος περισσότερο έμμεσος".²⁸

• "Η πραγματικότητα στο σύνολο του Χρόνου είναι τελειωμένη (πριν από τη σχετική στιγμή στην οποία υπάρχουν τα μέρη της σαν εξωτερικά) και γι' αυτό δεν είναι μόνο τα πράγματα των προηγούμενων στιγμών, που επηρεάζουν εκείνα των επόμενων, αλλά και αντιστρόφως...".²⁹

• "Η ουσία είναι η σταθερή και αδημιούργητη αρχή των σχετικών πραγμάτων και αυτό δε σημαίνει ότι είναι το υπόλοιπο από την αφαίρεση κάθε αλλαγής και δράσης. Από μια τέτοια ουσία θα έλειπε η ποιότητα και η συνθετότητα. Όχι μόνο χωρίς την ουσία δεν μπορούν να υπάρχουν σχέσεις, αλλαγές, δυνατότητες, αλλά και χωρίς τα τελευταία δεν μπορεί να υπάρχει η ουσία σαν πρώτη αρχή".³⁰

• "Τα υλικά στοιχεία είναι οι τρόποι, με τους οποίους αρχίζει σχετικά έμμεσα να γίνεται η Συμπαντική Ποιότητα στην ελάχιστη στιγμή της".³¹

• "Οι διαφορετικές σύνθετες ποιότητες δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνο από μερικές κοινές και εξωτερικές ουσίες για τον ίδιο λόγο, που δε θα μπορούσε να εξηγηθεί η ύπαρξη διαφορών στις αρχικές κοινές (και απλές) ουσίες".³²

• "Το μέρος σαν αφηρημένο είναι πάντοτε το ίδιο, είναι πάντοτε μέρος, αλλά η αδιάπαυστη αλλαγή του σημαίνει πως δεν είναι επακριβώς το ίδιο και χωρίς ποιότητα. Η έννοια της αλλαγής και του χρόνου προϋποθέτουν αυτό ν' αλλάζει μερικώς και να μην είναι ένα ή απλό".³³

• "Τα πράγματα υπάρχουν περιορισμένα, είναι όπως είναι σε σχέση με τα άλλα και η εμμεσότητα της ύπαρξής τους προϋποθέτει μια έλλειψη αμεσότητας, χρόνου και ουσίας. (...) Όλα τα πράγματα είναι άμεσα η ίδια η κοινή ουσία και συνδέονται με αυτή το ίδιο άμεσα, ταυτόχρονα (...) Αν το σύνολο των πραγμάτων δεν ήταν μια άμεση αιτία στον εαυτό του, αν δεν ήταν με σταθεροποιημένη ποιότητα (σαν συνολικός Χρόνος), τότε τα λεγόμενα πράγματα δεν θ' αποτελούσαν τρόπους μιας κοινής ουσίας (...) και δεν θα μπορούσαν να είναι με μια σχετικά σταθερή και ενιαία ποιότητα, ούτε να έχουν κοινά στοιχεία".³⁴

1  Η Θεολογία της Επιστήμης, ©2000, ISBN 960-385-019-5 

(1) σελ.108, (2) σελ.114, (3) σελ.113, (4) σελ.124, (5) σελ.124, (6) σελ.130, (7) σελ.109, (8) σελ.109, (9) σελ.110, (10) σελ.111, (11) σελ.124, (12) σελ.124, (13) σελ.127, (14) σελ.127, (15) σελ.128, (16) σελ.131, (17) σελ.129, (18) σελ.129-130, (19) σελ.130, (20) σελ.133, (21) σελ.128, (22) σελ.140, (23) σελ.139, (24) σελ.129, (25) σελ.141, (26) σελ.140, (27) σελ.158, (28) σελ.161, (29) σελ.157, (30) σελ.143, (31) σελ.141, (32) σελ.137, (33) σελ.110, (34) σελ.144-145

Στις θεμελιώδεις προτάσεις που απαριθμούνται με μια επιλεγμένη σειρά, εκφράζονται με ασάφεια (όχι όμως διφορούμενα) οι πιο αφηρημένες έννοιες (κατηγορίες του Αριστοτέλη), όπως ιδιαίτερα αυτές του μέρους, του συνόλου και της σχέσης. Η περιγραφή του κόσμου σαν σύνολο και σαν μέρος επιβάλλει την έννοια της σχέσης και της ποσότητας. Η ένωση της έννοιας ενός συνόλου με την έννοια του χρόνου επιβάλλει την έννοια της μεταβολής και της δυναμικής σχέσης μεταξύ των μερών. Έπειτα επιβάλλεται να προσδιοριστούν οι σχέσεις ομοιότητας, ταυτότητας και διαφοράς μεταξύ του μέρους και του συνόλου. Αυτές οι πρώτες σχέσεις είναι σχέσεις μαθηματικής προοπτικής, όπως είναι στα μαθηματικά η σχέση της μονάδας με τον εαυτό της και όπως η διαίρεση της μονάδας ή ο πολλαπλασιασμός της επιβάλλει την έννοια της ποσότητας και της σχέσης αναλογίας. Η ασάφεια είναι το αντάλλαγμα για τη γενίκευση. Δεν ακυρώνει ωστόσο τη σημασία των καθολικών εννοιών, όταν αναμφισβήτητα απευθύνονται σε ένα απροσδιόριστο πλήθος πραγμάτων και φαινομένων και όχι σε φαντασιώσεις μας.

Για να προλάβω τότε την απορριπτική λογική των δογματικών οι οποίοι νομίζουν, ότι με τα επαρκή και καθολικά κριτήριά τους μπορούν ν' αποφανθούν εκ των προτέρων, χωρίς να χρειαστεί να ακούσουν ή να κοιτάξουν, υπήρχε η εξής υποσημείωση στις πρώτες γενικές σκέψεις: "Οι αφηρημένες έννοιες του πράγματος και του μέρους χρησιμοποιούνται με την απροσδιόριστη ευρύτητα ενός άγνωστου χ, ο οποίος αντιστοιχεί σ' ένα όριο δυνατών λύσεων, από τις οποίες ένα μέρος θεωρείται γνωστό και υπαρκτό. Μέσα από τη διασύνδεση της έννοιας τους στην εξέλιξη των συλλογισμών θ' αποσαφηνιστούν τα όρια της σημασίας τους".

• Αν συναντάμε τόση απερισκεψία, έλλειψη ιδεών και πρωτο­βουλίας, αδιαφορία για τις ενδείξεις, μακροχρόνια ανεκτικότητα στις προ­καταλήψεις, δειλία για την έκφραση της γνώμης, μεροληπτική εφαρμογή της γνώσης με ψυχολογικά και οικονομικά κίνητρα και γραφειο­κρατική νοοτροπία, αν αυτά τα συναντάμε σε ανθρώπους που διδάσκουν τις επιστήμες και σε ερευνητές: Τότε δεν μπορούμε να μη σκεφτούμε πιο πέρα από τα όρια του ζητήματος (περί του ρόλου και της αξιοπιστίας της Επιστήμης), πόσο πιο ατελέσφορη και αναξιόπιστη είναι η ανθρώπινη σκέψη για τα προβλήματα της ζωής και της κοινω­νίας.